Zijn reflexen echt zo belangrijk?

Het antwoord op deze vraag is: jazeker!

De start van de bewegingsontwikkeling

Reflexen zijn de 'startknop' van de bewegingsontwikkeling en worden al vanaf de 5de week na de bevruchting in de baarmoeder aangelegd.

Beweging is voor een baby essentieel om zich te ontwikkelen. Weet je dat bij elk bezoek aan de verloskundige in de zwangerschap de standaardvraag is of de moeder de baby nog genoeg voelt bewegen?

Wel klaar, maar nog niet af.

Een baby die wordt geboren is namelijk wel klaar, maar nog niet af. Alle ledematen en organen zijn aangelegd, en alle zenuwcellen in het brein ( zo'n 84 miljard) zijn al aanwezig. Alleen .....zolang deze zenuwcellen (neuronen) zich niet kunnen verbinden met elkaar is het lastig om vaardigheden te ontwikkelen.

Denk maar eens aan de A12 zonder op- en afritten; hoe kom je ooit op je bestemming?

Er moeten dus verbindingen tussen deze neuronen groeien en deze ontwikkelen zich onder invloed van beweging.

Het brein is 1 groot netwerk van verbindingen om met elkaar te functioneren, en kennis en vaardigheden op te slaan en in te zetten waar en wanneer het nodig is.

Wil je hier meer over weten lees dan de blog Wat is Psychomotoriek?

Het programma van de bewegingsontwikkeling

Je zou een baby kunnen vergelijken met een nieuwe laptop; alle specificaties zijn aanwezig om er met plezier mee te gaan werken. Een toetsenbord, voldoende geheugen, voldoende opslag, een mooi scherm, maar  ...... zonder een besturingssysteem kun je er niet veel mee

Eerst zal je die programma's moeten installeren en dan pas kun je er mee aan het werk.

Ook een baby heeft die 'programma's' nodig, en deze worden bij een baby geactiveerd door beweging.

Het lukt de baby alleen nog niet om deze bewegingen zelf bewust en gecoördineerd in te zetten, vandaar dat bewegingen eerst reflexmatig optreden.

Deze reflexmatige bewegingen worden 'aangezet' door een zogenaamde stimulus, wat meestal een aanraking of een verandering van positie is.

Denk maar eens aan de zuigreflex, die 'aangezet' wordt door de mond van de baby aan te raken.

Beweging is de basis voor groei

Beweging maakt nieuwe verbindingen aan ( in de eerste twee jaar) en versterkt de bestaande verbindingen door de aanmaak van myeline, een stofje dat ervoor zorgt dat informatie snel wordt doorgegeven.

Je ziet dat duidelijk bij de ontwikkeling van het jonge kind.

Eerst gaan de bewegingen moeizaam, maar door veel te oefenen lukt het ineens wel, en zie je de coördinatie groeien tot de beweging zonder hapering en geautomatiseerd uitgevoerd kan worden.

De eerste anderhalf jaar zie je dat een baby alle bewegingsmijlpalen bereikt.

•         hoofd ophouden
•         omrollen
•         zitten
•         kruipen
•         staan
•         lopen

Het bereiken van deze mijlpalen wordt gefaciliteerd door de reflexen. Het programma om beweging aan te leren.

Zoals eerder aangegeven kan de baby namelijk nog niet bewust een beweging inzetten, en daarom zijn in de eerste maanden de bewegingen reflexmatig en vinden plaats als antwoord op een zogenaamde prikkel.

Een baby gaat, om nog een voorbeeld te noemen, niet zelf de vingertjes samenknijpen om iets vast te houden, maar zodra je de handpalm aanraakt krullen de vingertjes zich om jouw vinger heen en laat het niet meer los!

Reflexen zijn bedoeld om nieuwe bewegingspatronen te laten ontwikkelen.

Reflexen hebben een bedoeling.

De eerste anderhalf jaar is een baby zich zichtbaar motorisch aan het ontwikkelen, en wanneer een kind eenmaal gaat lopen zie je de ontwikkeling van het emotionele brein op gang komen.

Emotieregulering, omgaan met angsten en het ontwikkelen van veerkracht staan daarbij centraal. Kinderen moeten dit leren door uitproberen: we kennen allemaal de fase van ‘ik ben twee en ik zeg nee’ en ‘ik ben drie en doe het nog nie’ .

Ook hier helpt beweging beter om het kind weer in balans te krijgen dan straffen en mopperen.

Reflexen zijn geen 'losse eindjes'.

Reflexen zijn niet als ‘losse eindjes alleen te zien na de geboorte maar hebben een bedoeling in de bewegingsontwikkeling.

De net besproken ‘grijpreflex’ zorgt voor de ontwikkeling van het handje waardoor het brein leert dat een hand kan knijpen (vasthouden) maar ook kan ontspannen (loslaten).

Daardoor kan het kind ook voorwerpen gaan pakken en gebruiken, en uiteindelijk leidt dit tot het bewegingspatroon vastpakken en loslaten; iets wat je je hele leven nodig hebt.

Kennis van de reflexen en hun bedoeling is daarom onmisbaar bij jeugdprofessionals die met kinderen en beweging werken.

Reflexen staan aan de basis van de bewegingsontwikkeling en merk je op dat daar iets niet goed gaat, dan kun je met behulp van gerichte interventies de bewegingsontwikkeling weer op gang brengen.

Een voorbeeld hiervan is het leren schrijven.

Gebruikelijk is om bij een onleesbaar handschrift te blijven oefenen met schrijven.

Maar….handreflexen en houdingsreflexen zorgen voor een goede grip en rompsterkte, dus het is handiger om eerst hiernaar te kijken dan de focus te leggen op alleen het handschrift.

Heeft een kind moeite met bewegen, leren, concentreren en het reguleren van gedrag, heb dan oog voor de reflexen en begin bij de basis..

Ken je deze reflexen, en weet je wat hun rol is in de ontwikkeling, dan kun je met het kind gericht gaan bewegen om de reflexen alsnog door te laten ontwikkelen.

Reflexen die nog actief reageren

Een reflex die nog als de reflex blijft werken, heeft een negatieve invloed op het ontwikkelingsproces.

Denk maar even terug aan die ‘grijpreflex’; als de hand van het kind het potlood steeds zo stijf blijft vasthouden, dan mist het de flexibiliteit om de vormen van de letters te maken en zal het handschrift zich niet goed ontwikkelen. Kijk daarom wat aan de basis ligt van die ontwikkeling en check of de handreflexen voldoende zijn ontwikkeld.

Bewegen voor het brein.

Beweging is nodig voor de groei van het brein.

Reflexen , en de integratie van deze reflexen (zodat ze niet meer storen), helpen bij het uitvoeren van deze bewegingen.

In het brein bevindt zich het Cerebellum (de ‘kleine hersenen’) die uiteindelijk alle beweging coördineert.

Onderzoeken wijzen uit dat het Cerebellum niet alleen bewegingen coördineert, maar ook betrokken is bij de taal- en spraakontwikkeling.

Ga je bewegen tijdens het aanbieden van taalactiviteiten, dan stimuleer je dus twee gebieden tegelijk:

• coordinatie
• taalontwikkeling

Voorbeelden van deze activiteiten zijn:

gr 1/2 :

- een opzegversje leren met bewegingen erbij, zoals 'Hansje, Pansje, Kevertje'

- liedjes zingen met bewegingen erbij, denk eens aan 'In de maneschijn'

- een kaartje met een afbeelding erop, de kinderen lopen door de klas op zoek naar iets wat rijmt op wat op het kaartje staat

gr 3 :

-  rondlopen met een letter op de rug en op zoek gaan naar de kinderen die de andere letters hebben die samen het woord      vormen wat op je kaartje staat

-  lezen terwijl het kind op 1 been staat

-  lezen terwijl je loopt

Wil je hier meer over lezen, kijk dan even hier.

Reflexen zijn niet alleen betrokken bij de bewegingsontwikkeling maar bij de hele breinontwikkeling. Zij hebben invloed op en helpen bij de ontwikkelen van het emotionele deel, het sociale deel en het cognitieve deel van het brein.

Een goede ontwikkeling van de reflexen helpt een kind om op alle gebieden te groeien.

Zijn reflexen een toverstokje?

Reflexen zijn voor alles! Met reflex integratie los je alles op!

Was dat maar waar, dan verdwenen alle problemen en uitdagingen als sneeuw voor de zon!

Nee, reflexen en de integratie hiervan spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van een kind maar het zal altijd belangrijk zijn om een probleem of uitdaging van verschillende kanten te bekijken, zowel vanuit de ontwikkeling, omstandigheden bij de geboorte, aanleg, omgeving,  als het gezin en de schoolomgeving.

Reflexen faciliteren de ontwikkeling en met name vanaf het 4de jaar, als het kind naar school gaat, kunnen nog niet-geïntegreerde reflexen storend werken. Het kind blijft reflexmatig reageren en kan het niet controleren, wat zich uit in overbeweeglijk gedrag, moeite met concentreren, moeite met regels, gevoeligheid, angsten en meer.

Bewegen is goed, goed bewegen is beter!

Merk je dat jouw kind of jouw leerling mogelijk last kan hebben van deze nog niet-geïntegreerde reflexen, zoek dan begeleiding en dan wordt het probleem aangepakt bij de basis!

Meer weten over reflexen of wil je hier ook mee leren werken ?

Wie ben ik?